สิทธิการเข้าถึงทรัพยากรประมงของชุมชนประมงรอบทะเลสาบสงขลา

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา สิทธิการเข้าถึงทรัพยากรประมงของชุมชนประมงรอบทะเลสาบสงขลา วิธีการศึกษาใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ โดยสัมภาษณ์แบบเจาะลึกจาก ผู้ให้ข้อมูลหลัก ได้แก่ ชาวประมงพื้นบ้าน ผู้เลี้ยงปลาในกระชัง เจ้าหน้าที่รัฐ พ่อค้า จำนวน 9 คน สังเกตแบบไม่มีส่วนร่วมจากกิจกรรมการทำประมง ตลอดจนสภาพภูมินิเวศของชุมชนที่ศึกษา 3 ชุมชน คือชุมชนเกาะยอ ชุมชนทําเสา ชุมชนหัวเขา และสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลโดยนำข้อมูลที่ได้มาจัดหมวดหมู่ตามประเด็นที่ศึกษา ถอดรหัส ตีความปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในพื้นที่ศึกษานำเสนอข้อมูลโดยใช๎วิธีการพรรณนา และบรรยายกราฟและตาราง ผลการวิจัยพบว่า สิทธิการเข้าถึงทรัพยากรประมงพบว่า มีการเข้าถึงทรัพยากรประมงได้หลากหลาย ได้แก่สิทธิการเข้าถึงโดยเทคโนโลยี และทุนซึ่งหากใครมีเทคโนโลยีหรือมีทุนสูงก็จะยิ่งมีความสามารถในการเข้าถึงทรัพยากรประมงได้มากกว่าคนอื่น การเข้าถึงโดยอาศัยกลไกตลาดโดยตลาดกำหนดราคาปลา การทำประมง และการซื้อขายสัตว์น้ำ ผ่านพ่อค้าคนกลางเจ้าของแพปลา การเข้าถึงทรัพยากรประมงโดยอาศัยแรงงานส่วนใหญ่เป็นแรงงานในครัวเรือน ญาติพี่น้อง และคนในชุมชนที่ช่วยในการเก็บเกี่ยวผลผลิต การซ่อมแห อวน การเข้าถึงโดยอาศัยความรู้และภูมิปัญญาเป็นสิ่งที่ชาวประมงสั่งสมองค์ความรู้และประสบการณ์อันยาวนานถูกถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นในวิถีการทำประมง การเข้าถึงทรัพยากรประมงโดยความสัมพันธ์เชิงอำนาจพบว่า อำนาจอาจอยู่ในรูปแบบที่หลากหลายการจัดการฟาร์มทะเลเป็นการเข้าถึงโดยชุมชนที่จะต่อรองกับอำนาจรัฐ การเข้าถึงทรัพยากรด้วยอัตลักษณ์ทางสังคมพบว่า กลุ่มชาวประมงต่างร่วมสร้างอัตลักษณ์และนิยามความหมายที่แตกต่างหลากหลายในการเข๎าถึงทรัพยากรประมง โดยร่วมนิยามความหมายทรัพยากรประมงให้ป็นพื้นที่ของการอนุรักษ์ การอ้างสิทธิหน้าบ้านหลังบ้านการจับจองวางเครื่องมือประมงถือเป็นสิทธิอันชอบธรรมสามารถซื้อขายสิทธิได้