ตัครีจญ์ตัวบทฮะดีษในหนังสือสะบีลุ อัลมุฮฺตะดีน ของชัยคฺมุฮัมมัดอัรชัด เบ็น อับดุลลอฮ์ อัลบันญะรีย์

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา ชีวประวัติของชัยคฺมุฮัมมัดอัรชัด เบ็น อับดุลลอฮ์ อัลบันญะรีย์ ศึกษาหนังสือสะบีลุ อัลมุฮฺตะดีน ลิตตะฟักฺกุฮ ฟี อัมริดดีน ศึกษาแหล่งที่มา และประเมินสถานภาพของฮะดีษที่มีอยู่ในหนังสือ สะบีลุ อัลมุฮฺตะดีน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบบันทึกและแบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลใช้ หลักการอุลูมุลฮะดีษ หลักการตัครีจญ์ หลักการอัลญัรฮฺ วะ อัตตะอฺดีล หลักการทางประวัติศาสตร์และหลักการตัรญีฮ ผลการวิจัยพบว่า 1. ชัยคฺมุฮัมหมัดอัรซัด เบ็น อับดุลลอฮ์อัลบันญะรีย์ เกิดที่ตำบลลุกฆอบัง กาลีมาตัน อินโดนีเซีย เมื่อ ปี ฮ.ศ 1122 ท่านเริ่มศึกษาศาสนาอิสลามในพระราชวังของกษัตริย์บันญัรเมื่ออายุ 7 ปี ศึกษา ณ นครมักกะฮ์ เป็นเวลา 30 ปี และศึกษา ณ นครมะดีนะฮ์ เป็นเวลา 5 ปี ท่านเป็นอุละมาอ์ชาวอินโดนีเซียคนหนึ่งที่มีผลงานด้านวิชาการมากมาย มีความรู้ ความเชี่ยวชาญวิทยาการอิสลาม มีความสามารถในการถ่ายทอดวิชาความรู้และแต่งตำราเป็นที่ยอมรับของสังคมมุสลิมด้านอากีดะฮฺ ฟิกฮฺ ตะเศาะวุฟและดาราศาสตร์ ท่านเสียชีวิตปี ฮ.ค 1227 ณ เมืองบันญัร กาลีมาตัน อินโดนีเซีย สาเหตุของการแต่งหนังสือเล่มนี้เพราะกษัตริย์ผู้ปกครองเมืองบันญัร ได้ขอให้ท่านเขียนหนังสือเกี่ยวกับศาสนาอิสลาม เพื่อแก้ปัญหาสังคมที่ไม่เข้าใจศาสนา ท่านจึงแต่งหนังสือที่ได้ชื่อว่า สะบีลุลมุฮฺตะดีน ลีตตะฟักฺกุฮ ฟี อัมริดดีนซึ่งเป็นหนังสือฟิกฺฮฺที่เริ่มจากบทว่าด้วย อัฏเฏาะฮาเราะฮฺ จนถึงบทที่ว่าด้วย อัล-อัฏอิมะฮฺ ภายในเวลา 2 ปี ในการจัดพิมพ์จะรวมหนังสือทั้ง 2 เล่มเป็นเล่มเดียว เล่มที่ 1 มีจำนวนหน้า 250 หน้า ส่วนเล่มที่ 2 มี 269 หน้า จุดเด่นและความพิเศษของหนังสือคือเป็นหนังสือเกี่ยวกับบทบัญญัติด้านการภักดีและอิบาดาตที่เกือบสมบูรณ์ เป็นหนังสือฟิกฺฮฺที่มีหลักฐานจาก อัลกุรอานและอัลฮะดีษ เป็นหนังสือที่นักวิชาการศาสนาได้ยกย่องว่าเป็นหนังสือที่ยอดเยี่ยมมีค่ามากเป็นพิเศษ 2. แหล่งที่มาของฮะดีษทั้งหมดที่ปรากฏอยู่ในหนังสือสะบีลุอัลมุฮฺตะดีน มาจากหนังสือชนิดต่างๆ คือ มีการบันทึกอยู่ในหนังสืออัลญาวามิอฺ ประกอบด้วยเศาะฮีฮอัลบุคอรีย์และเศาะฮีฮมุสลิม มีบันทึกอยู่ในหนังสืออัศเศาะฮฮาฮ ประกอบด้วยเศาะฮีฮ อิบนุ ฮิบบาน และ เศาะฮีฮ อิบนุ คุซัยมะฮ์ หนังสืออัสสุนัน สุนันอะบู ดาวูด สุนันอัตติรมิษีย์ สุนัน อันนะสาอีย์ สุนัน อุบนุ มาญะฮ์ สุนันอัดดาเราะกุฏนีย์ และอัสสุนัน อัลกุบรอ หนังสืออัลมะสานีด ประกอบด้วย มุสนัด อิมามอะฮฺมัด มุสนัดอัลบัซฺซฺาร มุสนัดอัลฮุมัยดีย์ มุสนัดอับดฺ เบ็น ฮุมัยด มุสนัดอะบี อะวานะฮ์ มุสนัดอะบู ดาวูด อัฏเฏาะยาลีสีย์ มุสนัดอะบี ยะอฺลา อัลมูศิลีย์ และมุสนัดฟิรเดาส ชองอัดดัยละมีย์ หนังสืออัลมะอาญิม ประกอบด้วย อัลมุอฺญัม อัลกะบีร อัลมุอฺญัม อัลเอาสัฏ และอัมมุอฺญัม อัศเศาะฆีร ของอัฏเฏาะบะรอนีย์ หนังสืออัลมุสตัดเราะกาต ประกอบด้วย อัลมุสตัดร๊อก อะลา อัศเศาะฮีฮัยน ของอัลอากิม อันนัยสาบูรีย์ หนังสือมุวัฏเฏาะอาต ประกอบด้วย อัลมุวัฏเฏาะอ์ ของมาลิก เบ็น อะนัส หนังสืออัลมุศ๊อนนะฟาต ประกอบด้วยมุศ๊อนนัฟ อับดุรเราะซฺซากฺ และมุศ๊อนนัฟอิบนุ อะบี ชัยบะฮ์ หนังสืออัลอัจญ์ซฺาอ์ ประกอบด้วย ชุอฺบ อัลอิมาน ของอัลบัยฮฺะกีย์ อัลอะดับ อัลมุฟร๊อด ของอัลบุคอรีย์ และ อัลฮุลิยะฮ์ อัลเอาลิยาอ์ ของอะบู นุอัยม 3. ระดับฮะดีษที่เป็นสำนวนอาหรับในหนังสือสะบีลุ อัลมุฮฺตะดีน มีทั้งหมด 277 ฮะดีษ จากการตัครีจญ์พบว่ามีฮะดีษเศาะฮีฮ ลิษฺาติฮฺมีจำนวน 175 ฮะดีษ คิดเป็นร้อยละ 63.18 ฮะดีษเศาะฮีฮ ลิฆ็อยริฮฺมีจำนวน 8 ฮะดีษ คิดเป็นร้อยละ 2.89 ฮะดีษฮะสัน ลิษฺาติฮฺมีจำนวน 9 ฮะดีษ คิดเป็นร้อยละ 3.25 ฮะดีษฮะสันลิฆ็อยริฮฺมีจำนวน 43 ฮะดีษ คิดเป็นร้อยละ 15.52 ฮะดีษเฎาะอีฟมีจำนวน 26 ฮะดีษ คิดเป็นร้อยละ 9.39 ฮะดีษเฎาะอีฟ ญิดดันมีจำนวน 9 ฮะดีษ คิดเป็นร้อยละ 3.25 ฮะดีษเมาฎูอฺมีจำนวน 5 ฮะดีษ คิดเป็นร้อยละ 1.81 และฮะดีษที่ผู้วิจัยไม่สามารถกำหนดระดับได้มีจำนวน 2 ฮะดีษ คิดเป็นร้อยละ 0.72 ฮะดีษที่อยู่ในข่ายฮะดีษมักบูลมีจำนวนทั้งหมด 235 ฮะดีษ คิดเป็นร้อยละ 84.84 และฮะดีษที่อยู่ในข่ายฮะดีษมัรดูดมีจำนวนทั้งหมด 42 ฮะดีษ คิดเป็นร้อยละ 15.16